กิจกรรมท้ายบทที่3

1. จงให้นิยามความหมายของคำว่า “วิธีระบบ”

        วิธีระบบ (System Approach) หมายถึง ลำดับขั้นตอนที่มีความสัมพันธ์กันอย่างต่อเนื่อง โดยในทุกขั้นตอนสามารถประเมินตรวจสอบได้ เพื่อแก้ไขปรับปรุงให้สามารถดำเนินกิจกรรมนั้นๆได้อย่างมีประสิทธิภาพ

2. องค์ประกอบของวิธีระบบมีอะไรบ้าง จงอธิบาย

1) ปัจจัยนำเข้า (Input) เป็นข้อมูลเบื้องต้นในการดำเนินงานเพื่อให้บรรลุเป้าหมายที่ตั้งไว้โดยการวิเคราะห์ สำรวจ เพื่อให้ทราบถึงภาพการณ์พื้นฐานในการกำหนด

2) กระบวนการ (Process) คือ ขั้นตอนในการดำเนินงานเพื่อให้บรรลุตามวัตถุประสงค์และสอดคล้องกับข้อมูลเบื้องต้นที่ได้กำหนดไว้ในปัจจัยนำเข้า กระบวนการนี้จึงเป็นการดำเนินงานที่สำคัญ เนื่องจากจะส่งผลให้กิจกรรมการดำเนินงานนั้นสำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์และสภาพปัญหาที่ได้ทราบไว้ในขั้นปัจจัยนำเข้า

3) ผลลัพธ์ (Output) คือ ขั้นตอนที่แสดงถึงจุดหมายปลายทางในการดำเนินงานให้บรรลุตามวัตถุประสงค์ โดยมีการประเมินผลเพื่อทดสอบความสำเร็จในผลิตภัณฑ์ที่ได้ผ่านกระบวนการพัฒนามาเป็นลำดับขั้น ซึ่งผลผลิตนั้นเป็นผลลัพธ์ที่สามารถแสดงออกมาในรูปแบบต่างๆตามเป้าหมายของสิ่งที่กำหนดไว้

4) กำกับดูแล (Monitor) คือ ขั้นตอนสำหรับการตรวจสอบกำกับเฝ้าติดตามให้การดำเนินงานตามกระบวนการนั้นมีคุณภาพตามแผนที่วางไว้และส่งผลให้ได้ผลิตภัณฑ์ที่มีประสิทธิภาพตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้

5) ผลสะท้อนกลับ (Feedback) คือภาพสะท้อนกลับ (Reflection) ถึงผลผลิตซึ่งเป็นผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น โดยเป็นขั้นตอนในการวิเคราะห์และพิจารณาไตร่ตรองผลการดำเนินงานว่ามีข้อผิดพลาดประการใด ต้องปรับปรุงสิ่งใดบ้าง เพื่อให้ได้ผลผลิตของการดำเนินงานในครั้งต่อไปเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

3. ให้นิสิตอธิบายความหมายของคำว่าระบบและรูปแบบการเรียนการสอนว่ามีความแตกต่างกันอย่างไร

            ระบบการเรียนการสอนเป็นกระบวนการวางแผนในการออกแบบการเรียนการสอนโดยใช้วิธีระบบ (System Approach) มาเป็นตัวกำหนดในการดำเนินงาน

            รูปแบบการเรียนการสอนเป็นโครงร่างหลัก ซึ่งเป็นหลักการ แนวคิด ทฤษฎีและแนวปฏิบัติต่างๆที่กำหนดขึ้นอย่างเป็นระบบ โดยเป็นตัวแทนหรือสัญลักษณ์ที่บ่งบอกและสามารถอธิบายถึงความสัมพันธ์ระหว่างองค์ประกอบได้

ความแตกต่างของระบบการเรียนการสอนและรูปแบบการเรียนการสอนมีดังนี้

1) ระบบการเรียนการสอนจุดเน้นเป็นสำคัญอยู่ตรงที่ขั้นตอนระบบวิธีการที่ชัดเจน แต่รูปแบบการเรียนการสอนจุดเน้นอยู่ที่แนวคิดที่อาศัยหลักการทฤษฎี วิธีสอนและเทคนิคการสอนแบบต่างๆ

2) ระบบการเรียนการสอนนั้นมุมมองในภาพรวมทั้งหมดให้ครบตามกระบวนการและสามารถตรวจสอบได้ แต่รูปแบบการเรียนการสอนนั้นจะมองในรายละเอียดปลีกย่อยเพื่อให้การดำเนินการกิจกรรมการเรียนการสอนตามหลักการทฤษฎีสำเร็จลุล่วงตามวัตถุประสงค์     

3) ระบบการเรียนการสอนมักใช้ในการดำเนินงานของระบบใหญ่ แต่รูปแบบการเรียนการสอนนั้นนิยมใช้ในการดำเนินงานกิจกรรมการเรียนการสอนระบบย่อย

4. จงเลือกระบบการสอน 1 ระบบ และให้วิเคราะห์จัดกลุ่มถึงขั้นตอนของระบบนั้นๆว่าสอดคล้องกับองค์ประกอบของวิธีระบบ (System Approach) ในขั้นตอนใดบ้าง

ระบบการพัฒนาการเรียนการสอนของคอสไมล์เออร์ และริบเปิ้ล (Klausmeier and Ripple,1971 page 11)

จากแผนภาพแสดงความสัมพันธ์ขององค์ประกอบระบบพัฒนาการเรียนการสอนของ Klausmeier and Ripple สามารถวิเคราะห์ออกมาเป็นตามวิธีระบบได้ดังนี้

1) ปัจจัยนำเข้า (Input) ได้แก่

   1.1 การกำหนดวัตถุประสงค์ของการสอน

   1.2 การเตรียมความพร้อมของผู้เรียน ได้แก่

      1.2.1 สร้างแรงจูงใจ กำหนดเงื่อนไข เพื่อกระตุ้นให้ผู้เรียนเกิดความสนใจ

      1.2.2 เตรียมสมรรถภาพของผู้เรียน

   1.3 การเตรียมสภาพแวดล้อมการเรียนรู้ ด้าน

      1.3.1 เนื้อหาวิชา

      1.3.2 วัสดุ อุปกรณ์ สื่อการเรียนการสอน

2) กระบวนการ (Process)  ได้แก่

   2.1 การจัดกิจกรรมการเรียนการสอน

   2.2 การดำเนินการสอนตามที่กำหนดไว้

   2.3 การวัดและประเมินผลการเรียนรู้ ได้แก่

      2.3.1 การวัดสมรรถภาพทางสติปัญญา และลักษณะอื่นๆของผู้เรียน

      2.3.2 การวัดความพร้อมก่อนเรียน

      2.3.3 การวัดและประเมินผลระดับความก้าวหน้าระหว่างเรียน

      2.3.4 การวัดและประเมินผลหลังเรียน

      2.3.5 การวัดและประเมินผลการจัดการเรียนรู้ทั้งระบบ

3) ผลลัพธ์ (Output) ได้แก่ ผลสัมฤทธิ์ทางการเรียนรู้ ซึ่งจะเป็นผลสะท้อน (Feedback) สู่ปัจจัยนำเข้า เพื่อพัฒนาระบบการเรียนการสอนให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น

5. จงอธิบายประโยชน์ของวิธีระบบต่อเทคโนโลยีการศึกษา

1) ทำให้ทราบถึงสาเหตุของสิ่งต่างๆที่จะนำเทคโนโลยีการศึกษานั้นไปใช้

2) ทำให้สามารถแก้ไขปัญหาได้ตรงเป้าหมายและเกิดประสิทธิภาพสูงสุดต่อเทคโนโลยีการศึกษานั้นๆ

3) สามารถตรวจสอบประเมินผล เพื่อให้การดำเนินกิจกรรมที่เกี่ยวข้องกับการศึกษาทุกรูปแบบได้อย่างต่อเนื่อง และนำไปสู่เป้าหมายตามวัตถุประสงค์ที่กำหนดไว้

4) ทำให้การดำเนินการที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีการศึกษานั้นเป็นระเบียบขั้นตอนและทุกขั้นตอนนั้นมีเหตุมีผล สามารถทราบถึงความสำคัญและความเป็นมา พ้อมทั้งจุดมุ่งหมายที่จะดำเนินไปให้การศึกษามีประสิทธิภาพ

5) วิธีระบบช่วยให้เทคโนโลยีการศึกษานั้นมีประสิทธิภาพ มีความรวดเร็วในการดำเนินงานและไม่ซ้ำซ้อนในขั้นตอนต่างๆ

6) วิธีระบบเป็นกระบวนการที่ส่งเสริมให้มีการวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีการศึกษาอย่างต่อเนื่อง สาเหตุจากวิธีระบบนั้น ถ้าผ่านการออกแบบระบบไว้อย่างสมบูรณ์แล้วจะช่วยให้มีการศึกษาเพื่อหาผลลัพธ์ ทำให้การเรียนการสอนและเทคโนโลยีมีประสิทธิภาพ